Na gewerkt te hebben voor Lighthouse Reports, VersPers en The Investigative Desk, ging freelance onderzoeksjournalist Nadia El Khannoussi (38) begin dit jaar aan de slag bij Follow the Money. Ze is gespecialiseerd in financieel onderzoek en werd in 2021 genomineerd voor een Tegel voor het onderzoek ‘De Fiscale Routes van Big Tobacco’.
Hoe zag de start van jouw journalistieke loopbaan eruit?
“Nadat ik mijn studie politicologie had afgerond, hoopte ik werk te vinden bij een organisatie die onderzoek doet naar bestuur en beleid. Maar die zoektocht verliep best wel langzaam. Toen kwam er een oproep voorbij van het zogeheten Erasmus+. Dat is een programma van de Europese Commissie dat jongvolwassenen voor één jaar uitzendt naar verschillende Europese steden om werkervaring op te doen. Zo kwam ik bij de Belgische nieuwswebsite DeWereldMorgen.be terecht. Daar realiseerde ik me dat ik mijn ziel en zaligheid liever leg in het doen van onderzoek. Na het jaar bij DeWereldMorgen.be, volgde ik de opleiding Internationale Researchjournalistiek en ging ik vervolgens op zoek te gaan naar een startersfunctie in de journalistiek. Dat verliep niet echt soepel. Vanwege mijn lichamelijke beperking liep ik tegen gesloten deuren aan. Ik zou op een bepaald gebied een voorsprong moeten hebben ten opzichte van mijn andere collega’s en koos er daarom voor mij te specialiseren in financieel onderzoek. Ik heb mij ingelezen in datajournalistiek en een cursus gevolgd in Open Source Intelligence. Hoewel ik langzamer ben met schrijven, heb ik mijzelf kunnen onderscheiden van de rest door bepaalde skills te ontwikkelen die toentertijd relatief nieuw waren op de gemiddelde redactievloer.”
Wat spreekt je aan in financieel onderzoek?
“Wat ik fijn vind aan het werken met cijfers en data, is dat zij het onderwerp bij de empirische grond houden. De periode waarin ik mij hierin besloot te specialiseren stond in het teken van de opkomst van Trump en fake news. In een gepolariseerde wereld vol meningen bieden data en cijfers regelmaat en zekerheid. Door te werken met cijfers kon ik mij ook een beetje afsluiten voor de wereld. Het was als een soort escapism. Ik ben de materie nog interessanter gaan vinden toen ik begon aan mijn eerste opdracht binnen dit thema: een onderzoek naar belastingontwijking binnen de tabaksindustrie voor The Investigative Desk.”
Je hebt in 2017 deelgenomen aan de eerste ronde van Het Brede Netwerk van VersPers, een initiatief ter bevordering van de diversiteit in de journalistiek. Hoe heb jij dat ervaren?
“Via het initiatief kon ik mijzelf voorstellen aan de hoofdredacteuren van verschillende nieuwsorganisaties. Uiteindelijk haalde ik, ook dankzij het netwerk van VersPers, mijn eerste opdracht als onderzoeksjournalist binnen voor Lighthouse Reports. Daarna mocht ik drie maanden stage lopen bij het dagblad Trouw en kon ik bij VersPers aansluiten bij twee onderzoeksprojecten. In dat eerste jaar, met uitzondering van die eerste opdracht, heb ik gratis gewerkt en leefde ik van een uitkering. Op individueel niveau was het voor mij een kans om meters te maken in de onderzoeksjournalistiek. Maar de collectieve positie van freelance onderzoeksjournalisten in Nederland wordt verder ondergraven naarmate er meer mensen zijn die, net als ik toentertijd, genoegen nemen met onbezoldigd werk. Op dit moment accepteer ik dat uiteraard niet meer. Dat is dan weer een punt van privilege. Nu heb ik een solide basis en kan ik wensen formuleren naar nieuwe opdrachtgevers toe, waaronder een degelijke vergoeding voor mijn onderzoekswerk.
Binnen Het Brede Netwerk kreeg ik ook de kans om te vertellen wat diversiteit voor mij inhoudt. Als het over diversiteit gaat, dan is dat vaak met betrekking tot gender en culturele achtergrond, terwijl ik vind dat de betekenis veel breder getrokken moet worden. Ook sociale klasse en het hebben van een beperking zijn belangrijke dimensies. Zelf ben ik vaak afgewezen naar aanleiding van mijn beperking. Ik vind dat nieuwe collega’s met een beperking moeten kunnen rekenen op meer begrip en hulp van hoofdredacties. Bij Follow The Money kan ik op alle begrip en hulp rekenen.”
Welke tips heb jij voor startende journalisten die moeite hebben met het opbouwen van een netwerk?
“Het is eigenlijk een kwestie van erop afgaan. Hoewel ik door mijn beperking stotter, heeft mij dat nooit weerhouden om het contact op te zoeken. Er zijn veel journalisten die het ontzettend leuk vinden om over hun vak te praten. Maak eens een afspraak voor een kopje koffie, stuur iemand een connectieverzoek of berichtje via LinkedIn en meld je aan bij initiatieven zoals Het Brede Netwerk. Dat zijn verschillende manieren waarop je die eerste contacten kunt leggen.”
Volg Nadia El Khannoussi op Twitter.
